Enkhuizen herbergt een schat aan monumenten, heeft een historisch stadsgezicht, unieke musea, vele verhalen en een tastbare Gouden Eeuw geschiedenis.
De stadspoort De Dromedaris, wie kent het niet; het Zuiderzee Museum met de verstilde geschiedenis van leven rond het voormalige Zuiderzee; het stadhuis met een vrijwel onaangetast interieur uit 1690; de stadsgevangenis, bewaard gebleven alsof de gevangen van 1650 er gisteren nog huisden; de Waag met een unieke ook al onaangetaste chirurgijns kamer van stadsarts Paludanus; de Zuiderkerk met zijn indrukwekkende plafondschilderingen én voor Nederland unieke fresco’s op de muren, en één geheel met de hoogste nu 500-jaar oude wat oosters aandoende kerktoren, met prachtig carillon, en een baken voor alle schepen op de rede van Enkhuizen; het goed bewaard gebleven bastion met drie waterpoorten (waterbomen); de indrukwekkende Westerkerk met zijn verbazingwekkende koorhek, talloze rijk versierde graven, en een volstrekt unieke houten klokkentoren. Kortom te veel om op te noemen; vooral te veel om zo maar op een middag even te bezoeken en te bewonderen.
En dan heb ik nog niet het meest bijzondere ‘monument’ in Enkhuizen, geen stenen monument, geen stedelijke architectuur, maar een voor Nederland uniek cultuurmonument: de 17de-eeuwse Stadsbibliotheek in Enkhuizen; de Librije: Bibliotheca Enchusana!
De stadsbibliotheek, de Bibliotheca Enchusane is gevestigd in een aparte aanbouw van de Westkerk in Enkhuizen.
Allen al dit cultuur-historisch monument in Enkhuizen verdient dat belangstellende van de hele wereld geïnteresseerd in de geschiedenis van de boekdrukkunst, boeken, bibliotheken alleen daarom naar Enkhuizen komen voor een de bijzonder rondleiding die we daar als vrijwilligers graag en veel geven.
En waarom is het bezoek aan met de rondleidingen zo onvergetelijk? Omdat de 17de-eeuwse Stadsbibliotheek in Enkhuizen de enige historische stadsbibliotheek in Nederland is, die nog geheel ongeschonden oude bibliotheek, dus letterlijk in de staat zoals het was in 1690, met alle toen verzamelde boeken, in de toen gebruikte kasten en gezeten op de toen gebruikte banken. De librije kan worden betreden, en de boeken in de hand worden genomen en je eeuwen terug wanen in één van de belangrijkste steden van Holland in de Gouden Eeuw te zijn.
En hoewel de bibliotheek als verzameling niet bijzonder groot is, ruim 500 titels in ruim 600 originele banden, is het wel van hoge kwaliteit: alle belangrijke wetenschappelijke en studie boeken uit die tijd zijn er, sommige echt uniek en nog in verbijsterend goede staat omdat – als prestige project voor de stadsregenten, want dat was het een prestige project – ook altijd kwalitatief de beste boeken (papier kwaliteit!) in goede banden gestoken, werden aangeschaft.
Iedereen schijn te weten van de librije in Zutphen (waar het restaurant in Zwolle naar is vernoemd!) , maar ook in Zutphen is in de huidige museale opstelling niet meer origineel. De Librije in Enkhuizen is dat wel.
De Librije is een wetenschappelijke bibliotheek en in zijn vorm dus een soort van studiezaal (de Latijnse school was aan de overkant van de straat) en ook bedoeld voor de opleiding van de vele schippers en opvarenden op de grote zeevloot die Enkhuizen bouwde, optuigde en uit liet varen over alle wereld zeeën.
De Librije staat uitstekend beschreven op de website van de Stichting die de Librije nu beheert.
Onlangs is Daphne Wouts afgestudeerd op het onderwerp van onze Librije en heeft een geheel wetenschappelijk beschrijving gemaakt van alle aanwezige titels. Dit proefschrift zal binnenkort als boek ook te koop zijn.
Tenslotte hier de afdruk van de folders met de informatie over bezichtigingen in het zomerseizoen en hoe men buiten die openingstijden van de Westerkerk rondleiding kan aanvragen. We doen ons werk het hele jaar door!
